ورق سیاه صفحه‌ای فولادی (به انگلیسی: Black Iron Sheet) است که در صنایع مختلف کاربرد دارد. این محصول با نام‌های ورق کربن استیل یا پلیت سیاه نیز شناخته می‌شود. ورق‌های فلزی از جمله ورق سیاه به‌دلیل انعطاف پذیری بالا از استحکام مناسبی برخوردار هستند.
این محصول به شکل رول و یا برش خورده در ابعاد مختلف به فروش می‌رسد که در صنایعی مثل ساختمان‌سازی، خودروسازی، پتروشیمی، کشاورزی و… مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این محصول در طی فرآیند نورد گرم تولید می‌شود که در طی آن حالت مات، تیره و کدری پیدا می‌کند. به همین علت در صنعت فولاد به عنوان ورق نورد گرم یا ورق گرم نیز شناخته می‌شود.
انواع ورق سیاه
انواع ورق سیاههمانطور که پیش‌تر گفتیم، ورق سیاه یکی پرکاربردترین محصولات فولادی است که در انواع مختلفی تولید می‌شود. این دسته‌بندی باعث شده تا مشتریان با توجه به نیازشان محصول مورد نظر را انتخاب و سپس خریداری کنند.
ورق سیاه از نظر حالت عرضه و گرید ساخت به دسته‌بندی‌های مختلف تقسیم می‌شوند که در ادامه به شرح آن‌ها می‌پردازیم.
دسته بندی ورق سیاه بر اساس حالت
در ادامه به انواع مختلف ورق آهن سیاه می‌پردازیم:
کلاف ورق سیاه (رول شده)
نوعی ورق سیاه وجود دارد که در عرض یک تا دو متر و با ضخامت 2 تا 15 میلی‌متر تولید می‌شود. این محصول به خاطر ضخامت کم قابلیت رول شدن دارد و به شکل کلاف به فروش می‌رسد. کلاف ورق سیاه در عرض‌های 1.25، 1.5 و 2 متر و با طول دلخواه قابل ارائه می‌باشد.
ورق فابریک یا شیت
ورق فابریک یک نوع دیگر از ورق گرم است که با توجه به سفارش مشتری در کارخانه با ابعاد مشخص برش خورده و لبه‌های آن پرداخت می‌شود. ضخامت این محصول بالای 15 میلی‌متر است و به دلیل دقت در ابعاد برش و عدم شکستگی و کج شدگی، جزو ورق‌های باکیفیت محسوب می‌شود. ورق فابریک در انواع ورق گالوانیزه، ورق استیل و روغنی در بازار موجود است. ورق فابریک در انواع ورق گالوانیزه، ورق استیل و ورق روغنی در بازار موجود می‌باشد.
طبقه بندی ورق بر اساس کاربرد و گرید
طبقه بندی ورق بر اساس کاربرد و گریدورق سیاه با توجه به کاربرد گسترده در صنایع مختلف، به دو نوع صنعتی و معمولی طبقه‌بندی می‌شود. نوع کلی‌تر دسته بندی این فراورده بر اساس گرید ساخت آن صورت می‌گیرد. در این رده‌بندی، هرچقدر عدد کنار نماد ST کمتر باشد، ورق نرم‌تر و انعطاف پذیرتر است و هر چقدر بالاتر باشد، درجه سختی و عدم فرم پذیری ورق افزایش می‌یابد. رایج‌ترین گریدهای تولید شده این محصول بر اساس کاربرد، در زیر بررسی شده‌اند.
ورق سیاه معمولی ST37:
ورق آلیاژ ST37 به عنوان یک نوع ورق سیاه با نام فولاد نرمه یا فولاد معمولی نیز شناخته می‌شود که در دسته محصولات فولادی کم کربن قرار دارد. ورق سیاه ST37 به دلیل خاصیت جوش پذیری و استحکام بالا در ساخت پروفیل‌های سبک و صنعت ساختمان‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ورق سیاه صنعتی ST52:
حروف ST در کنار آلیاژهای ورق گرم گویای میزان تنش نهایی و سختی ورق بر حسب کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است. با توجه به همین موضوع متوجه می‌شویم که ورق سیاه ST52، دارای کربن و درجه سختی بالاتری نسبت به نوع ST37 است که در صنایعی مثل پتروشیمی، خودروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ورق سیاه A516
ورق سیاه A516 قابلیت تحمل دما زیادی دارد که به همین خاطر در فرآیند ساخت مخازن جوشی و صنایع پتروشیمی به‌کار برده می‌شود. ورق آلیاژی A516 در چهار گرید 55، 60، 65 و 70 تولید می‌شود که گرید 70 به‌دلیل انعطاف پذیری و کیفیت بالای خود، دارای خواص جوشکاری و برشکاری است.
ورق سیاه A283
A283 یک ورق فولاد کربنی است که به‌دلیل مقاومت بالا در برابر فشار و خوردگی، برای تولید لوله‌ها، مخازن و دیگ‌های تحت فشار مورد استفاده قرار می‌گیرد. ورق سیاه A283 در چهار گرید A، B، C و D تولید و به بازار عرضه می‌شود. تمامی این گریدهای خواص ماشین کاری و شکل پذیری بالایی دارند.
ویژگی‌های ورق سیاه
ورق سیاه اصولا یک روکش فلس‌دار دارد که با اسیدشویی، پولیش کردن و یا سند بلاست کردن از بین می‌رود. این ورق اصولا نرماله شده، یعنی از تنش‌های داخلی ناشی از مراحل خنک کردن، مستثنی است. چرا که در دمای اتاق خنک می‌شود.
از دیگر ویژگی‌های ورق آهن سیاه میتوان به لبه‌ها و گوشه‌های گرد آن اشاره کرد که به دلیل جمع شدن و پرداخت دقیق‌تر است.
کاربردهای ورق سیاه
در بخش‌های قبلی به انواع ورق سیاه، مشخصات فنی و مراحل تولید انواع ورق گرم را شرح دادیم. از آنجایی که ورق سیاه به عنوان یکی از عمده‌ترین تولیدات مقاطع فولادی، کاربرد بسیاری در صنایع مختلف دارد. اما سوال اینجاست که کاربرد ورق گرم یا ورق آهن سیاه در چه صنایع و کسب و کارهایی بیشتر است؟ ورق گرم را میتوان زیربنای ساخت و تولید خیلی از فراورده‌های موجود در بازار از جمله پروفیل‌های ساختمانی، قطعات خودرو و دیگر محصولات فولادی دانست.
از جمله کاربردهای ورق سیاه به شرح زیر است:
ساخت انواع مقاطع فولادی
ساخت مخازن نگهداری مایعات
ساخت اسکلت فلزی ساختمان
ساخت ماشین آلات و تجهیزات کشاورزی
صنایع کشتی‌سازی و تجهیزات دریایی
صنعت اتومبیل‌سازی و ساخت شاسی و بدنه خودرو