ارزیابی کیفیت ورق فولادی

ورق‌های فولادی از جمله مهم‌ترین تولیدات کارخانه‌های فولاد در داخل کشور به شمار می‌روند که در انواع و سطوح گسترده‌ای ایجاد و عرضه می‌شوند. در زمینه کنترل کیفیت ورق‌های فولادی، عوامل متعددی دخیل هستند که هر کدام از آن‌ها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در ادامه این مقاله انواع روش های کنترل کیفیت ورق فولادی از نظر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی جهت اطلاع بیشتر شما عزیزان آورده شده است.
دلایل اهمیت کنترل کیفیت ورق فولادی

کاربردهای مختلف، خواص و الزامات متفاوتی را لازم دارد. به‌عنوان‌ مثال، ورق‌هایی که در ساخت بدنه خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرند، بایستی از استحکام، مقاومت به ضربه و نیز شکل‌پذیری بسیار خوبی برخوردار باشند. از طرفی دیگر، ورق‌های به‌کارگرفته در ساخت مخازن ذخیره و مخازن جدار نازک، باید که علاوه بر استحکام بالا، از مقاومت به خوردگی مطلوبی بهره‌مند باشند تا بدین وسیله با مواد موجود در آن‌ها واکنش ندهند. همچنین، برای بارگذاری‌های تناوبی و سیکلی یا کاربرد در دمای بالا، استحکام خستگی و مقاومت به خزش بسیار پراهمیت هستند.

بنابراین، باید ورق‌های فولادی را متناسب با خواصی که دارند، برای کاربرد موردنظر انتخاب کنیم. اما معیاری هم باید برای تعیین محدوده این خواص و نیز صحت سنجی آن‌ها وجود داشته باشد که در زمان مشاهده قیمت ورق و خرید این مقطع فولادی بتوانید انتخاب مناسبی داشته باشید.

چگونگی تشخیص کیفیت ورق فلزی

کنترل کیفیت ورق فولادی از طریق آزمون‌های مکانیکی و شیمیایی و همچنین بررسی‌های مخرب و غیرمخرب، دامنه خواص و محدوده قابل کاربرد انواع ورق را مشخص خواهد کرد.

پس از این که ورق‌ها تست‌های کنترل کیفی را پشت سر گذاشتند و نتایج آن‌ها مورد قبول واقع گرفت، گواهینامه کنترل کیفیت برای این ورق‌ها صادر می‌شود که تمامی تست‌های لازم و صورت گرفته بر روی محصول به همراه نتایج آن‌ها در آن ذکر شده است. این‌چنین، گفته می‌شود که ورق موردنظر استاندارد بوده و برای استفاده در کاربرد مدنظر شرایط مناسب را دارد.

تست لمینیشن ورق چیست؟

این آزمایش معمولاً با استفاده از روش‌های غیرمخرب مانند تست اولتراسونیک (UT) انجام می‌شود. در این روش، امواج فراصوتی به داخل ورق ارسال شده و بازتاب آن‌ها برای شناسایی عیوب داخلی بررسی می‌شود. تشخیص نواقصی مانند جدایش لایه‌ها و ترک‌های پنهان به کمک این تکنیک، امکان ارزیابی دقیق کیفیت ورق را فراهم می‌کند. وجود لمینیشن می‌تواند منجر به کاهش مقاومت مکانیکی شده و در فرآیندهایی مانند جوشکاری و شکل‌دهی، مشکلاتی نظیر ترک‌خوردگی یا تغییر شکل نامطلوب را به همراه داشته باشد.
انواع فرآیندهای کنترل کیفیت ورق فولادی

کنترل کیفیت یک محصول در سه مرحله شامل کنترل کیفیت پیش از فرآیند تولید، در حین تولید و پس از تولید انجام می‌گیرد. اما آنچه در اینجا مورد بحث است، کنترل کیفیت ورق‌های فولادی پس از تولید است. صحت سنجی کیفیت ورق‌های فولادی از طریق یک سری آزمایش‌های خاص صورت خواهد گرفت که به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته اول بررسی‌های مخرب به شمار می‌روند که با اعمال تغییر شکل دائمی در قطعه تا مرحله رسیدن به شکست، کیفیت آن را ارزیابی کرده و دسته دوم، بررسی‌های غیر مخرب هستند که هیچ آسیب مکانیکی به قطعه تولیدی وارد نخواهند کرد.

بازرسی چشمی

در برخی از موارد، ظاهر مواد با چشم غیرمسلح هم قابل مشاهده خواهد بود که در این گونه موارد، آزمایش کنترل چشمی توسط افراد ماهر و مجرب صورت می‌گیرد. این نواقص شامل ترک، پیچش شدید، تاب داشتن، چاک داشتن و باز بودن هستند که هر کدام به صورت جداگانه مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

بررسی های زیرساختاری و میکروسکوپی

این نوع بررسی‌ها که عموماً توسط پراش اشعه ایکس، میکروسکوپ‌های نوری، SEM و غیره انجام می‌گیرند، نوعی آزمایش متالورژیکی به شمار می‌روند که فازها و ساختارهای بلورین مواد را مشخص می‌کنند. همچنین، میزان دانه‌بندی در ساختار فولاد مورد استفاده در ورق فولادی نیز از این طریق قابل‌محاسبه خواهند بود. هرچه اندازه دانه‌ها بیشتر باشد، ساختار ریزدانه‌تر بوده و سختی و استحکام ورق فولادی بیشتر است. برای مشاهده موارد گفته‌شده بایستی از بزرگنمایی‌های بالا استفاده کرد. برگه آنالیز شیمیایی ورق فولادی که شامل عناصر موجود در ترکیب شیمیایی آن است، از این روش حاصل می‌شود.

تست سختی و سختی پذیری ورق فولادی

یکی از روش‌های کنترل کیفیت ورق‌ فولادی، آزمایش سختی‌پذیری به شمار می‌رود که میزان توزیع و عمق سختی طی فرآیند خنک‌سازی و کوئنچ را مشخص خواهد کرد. کوئنچ به آزمایش استاندارد مورد استفاده جهت تعیین کنترل کیفیت ورق سیاه و ورق فولادی گفته می‌شود. در این آزمایش، ورقی با عرض ۳ سانت و طول ۱۰ سانت، به صورت یکنواخت تا رسیدن به دمای آسترزدایی گرم می‌شود. بعد از این مرحله، ورق را از روی کوره برداشته و دو قطعه به صورت موازی روی آن قرار خواهند گرفت. فولادهای کربنی روی سطح ورق سخت، از قسمت هسته آن است، ولی فولادهای آلیاژی عمق بیشتری از سختی را دارا بوده که یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد آن‌ها محسوب می‌شود.

تست کشش، مهم‌ترین تست در کنترل کیفیت ورق فولادی

آزمایش کشش مانند آزمایش سختی، به‌منظور سنجش خصوصیات و ویژگی‌های مکانیکی است که در آن، نمونه آماده شده بر روی دستگاه آزمایش قرار گرفته و بار محوری از طریق سیستم بارگذاری هیدرولیکی بر روی نمونه وارد خواهد شد. از آزمایش کشش جهت تعیین و سنجش میزان مقاومت و تسلیم مواد در برابر تغییر شکل و همچنین مقاومت نهایی در برابر کشش یا شکستن مورد استفاده قرار می‌گیرد. گفتنی است که تست کشش مهم‌ترین تست در کنترل کیفیت ورق‌های فولادی به حساب می‌آید.